The Tibetan Encouter

Maandagmorgen vertrokken we uit Pokhara om naar een Tibetaans vluchtelingenkamp te gaan, een reis van een uur. We hebben hier één dag extra en die heb je eigenlijk ook wel nodig.
De gids en tevens bedenker-eigenaar van The Tibetan Encounter, Thupten Gyatso , zegt zelf ook dat niet één maar twee overnachtingen hier beter is. Toeristen komen vanuit Kathmandu of Chitwan rond de middag aan, zijn dan vaak al moe, en dan is de tijd te kort om echt te ervaren wat deze Tibetanen allemaal hebben moeten doorstaan sinds ze hun land moesten ontvluchten.

En eigenlijk is dit een erg triest verhaal, waarin landen als India, Nepal en China natuurlijk, maar óók de USA een kwalijke rol hebben gespeeld en nog spelen.
Deze Tibetanen hebben in Nepal geen enkel recht, China zet de regering van Nepal constant onder druk om het deze vluchtelingen zo moeilijk mogelijk te maken. Niet alleen de stroom valt hier regelmatig uit, óók de watervoorziening wordt gemanipuleerd. Het is dat de regering in ballingschap zoveel voor ze doet (onderwijs, gezondheidszorg, religie), anders hadden ze géén menswaardig bestaan. De kinderen in de kampen krijgen gratis onderwijs, de voertaal is Tibetaans met Engels en Nepalees als tweede taal. De Tibetaanse kinderen die vanuit de omliggende bergdorpjes naar deze school komen, verblijven in een internaat, wederom gratis, en mogen tijdens vakanties naar huis. Alle kinderen krijgen tweemaal per jaar een gratis uniform, sokken en schoenen, ook de boeken zijn gratis.
Op woensdagen komen de kinderen in Tibetaanse kleren naar school, woensdag is de geboortedag van de Dalai Lama.
Verder is er in dit kamp een kliniek, waar elke vrijdag een dokter komt, een bejaardenhuis en een boeddhistisch klooster. Helaas zijn er geen monniken, maar binnenkort zullen er op voorspraak van de Dalai Lama een Lama en honderd monniken komen.

Pokhara kent een aantal vluchtelingenkampen, Jampaling is het enige dat buiten de stad ligt en waar op kleine schaal organische landbouw bedreven wordt. Dit vluchtelingenkamp hebben ze in 1975 van de Nepalese regering ´gekregen´, nadat hun alle geld, goud, sieraden en dieren ´ter bewaring´waren afgenomen, maar de grond ligt vol met stenen en rotsen. De bruikbare bovenlaag is bovendien te dun en spoelt snel weg. In Jampaling is nauwelijks werk en er zijn slechts enkele kleine winkeltjes. De jeugd trekt langzaam weg uit de kampen, maar ze hebben geen enkele toekomst zonder ID-kaart en werkvergunning. Het bedrijf van onze gids staat op naam van een Nepalees!
In dit kamp wonen dan ook vooral oudere mensen, waarvan de alleroudsten nog als gorillastrijder vanaf 1950 gevochten hebben tegen de bezetter van hun land, China. Op 17 maart 1959 moest uiteindelijk de Dalai Lama Tibet verlaten om naar India te vluchten en met hem honderdduizenden Tibetanen. Ze vestigden zich in Dharamsala.
De meeste Tibetaanse vluchtelingen vestigden zich al vanaf 1910, het jaar waarin China Tibet bezette, in de huidige Nepalese provincie Mustang. Tot 2008 was Mustang een onafhankelijk koninkrijk, afgesloten van de buitenwereld en toeristen werden niet toegelaten. Onder druk van China werd Mustang echter bezet door het legere van Nepal, omdat er zoveel Tibetaanse vluchtelingen naar toe trokken die vooral door de USA (CIA) gesteund werden in hun strijd tegen China. De USA hebben Tibet altijd gebruikt in het regionale machtsspel tussen communisme en kapitalisme. Toen China communistisch was, hebben ze de Tibetaanse verzetsstrijders met wapens en veel geld gesteund. Na de omwenteling in China, hebben ze Tibet laten vallen en de Tibetanen in de steek gelaten. Ook de rol van India was kwalijk. Tibetanen mochten wél in het Indiase leger, maar hadden verder geen rechten en geen recht op pensioen. Vaak werden ze ingezet aan de Chinese grenzen en om wegen aan te leggen.
In 1912 erkende Mao Tze Dong Tibet echter tóch als een soevereine staat, waarna de Tibetaanse regering in 1913 de onafhankelijkheid uitriep. Tibet kreeg ook een eigen vlag.
Vanaf 1989 krijgen alle Tibetaanse vluchtelingen, ook alle kinderen van de 2e en volgende generatie, een Tibetaanse vluchtelingenkaart, maar daarmee hebben ze nog steeds geen rechten en kunnen vaak nog niet naar het buitenland reizen.
Pas in 1995 kwam er een ID-kaart voor deze vluchtelingen en in 1999 gebeurde dit nog een tweede keer. Sindsdien echter niet meer en zijn er opnieuw veel vluchtelingen zónder deze kaart, vooral Tibetaanse kinderen die na 1999 geboren werden.. Bovendien is er nooit een officiële vluchtelingenstatus voor ze gekomen, ondanks dat de UN hier wél aanwezig is. Maar mogelijk alléén in de vorm van auto´s met de letters UN erop! De meeste Tibetaanse vluchtelingen zijn statenloos, hebben géén paspoort en kunnen maar heel moeilijk reizen, zéker naar het buitenland.

In Jampalang komen nauwelijks toeristen. Het verhaal van de Tibetaanse vluchtelingen krijgt daardoor nauwelijks aandacht in de wereld. De andere vier kampen worden wél door toeristen bezocht, ze liggen dan ook in Pokhara zelf en ze kunnen veel verkopen aan toeristen waarna deze weer snel het kamp verlaten. Hier is dit allemaal niet, maar ze kunnen/mogen dit kamp niet verlaten omdat ze er niets voor in de plaats krijgen en hun kamp dan meteen door het Nepalese leger ingenomen zal worden. Het leger heeft sowieso veel mooie en strategische plekjes in Nepal ingenomen als legerkamp.
Iedereen in dit kamp woont in een stenen huisje, per vier huisjes is er een stenen buitentoilet en soms een douche. Er is stromend water uit de bergen, zélf kunnen ze dit drinken, maar ook uit een kraan. Elk huisje heeft een eigen tuintje waar iedereen zijn eigen groenten en kruiden mag verbouwen, maar als ze dat niet doen, is er niemand die dat voor ze doet en moet je zelf op een andere manier aan voedsel zien te komen. De enige bezigheid voor de vluchtelingen is het spinnen van schapenwol, maar ze verdienen daar schandalig weinig mee. Het spinnen van één kilo wol kost drie dagen en levert slechts 40 Rp. op (30 cent). De rijstvelden die er wél zijn, zijn in het bezit van Nepalezen en zij betalen nog slechter. Aangezien Tibetanen geen kennis hebben van het verbouwen van rijst, worden hun eigen rijstvelden onderhouden door Nepalezen. De opbrengst ervan wordt dan door beiden gedeeld waarbij Nepalezen alle werk doen!
In Tibet zelf zijn de Tibetanen intussen een minderheid geworden. Er wonen nog 6 miljoen Tibetanen, de Chinezen zijn inmiddels al met 7,5 miljoen en hebben eigenlijk alles in bezit genomen.

Daarmee is de bezetting van Tibet eigenlijk ook begonnen. Tibet is rijk aan vele grondstoffen, o.a. uranium. Aanvankelijk stuurde China zijn leger om de bevolking te helpen. Ze deden zich erg vriendelijk voor, openden restaurants en winkeltjes, kochten veel land en voedsel op en betaalden vrijwillig een veel te hoge prijs. Er ontstond daardoor grote ongelijkheid onder de Tibetaanse bevolking en velen stierven een hongerdood. Toen de Chinezen een weg naar China en een vliegveld wilden aanleggen, kwamen de Tibetanen in opstand. Het Tibetaanse leger van 7800 soldaten was snel uitgeschakeld. De Chinezen betaalden de arbeiders echter zoveel loon, dat ze dit toch niet konden weigeren.
De spanningen liepen steeds hoger op en de Dalai Lama werd van alle kanten geadviseerd het land te verlaten. Op 10 maart 1959 kwamen de Tibetanen in opstand tegen de Chinese bezetting en velen trokken op naar de hoofdstad Lhasa om de Dalai Lama te beschermen. Gorillastrijders legden een cordon rondom zijn zomerpaleis om te voorkomen dat de Dalai Lama door de Chinezen zou worden weggevoerd, de Chinezen zelf legden een cordon om het paleis om te voorkomen dat hij het land zou verlaten. Ze hadden inmiddels al 6000 kloosters in Tibet verwoest en honderdduizenden inwoners gedood en laten verhongeren.
In 1958 werden er twee Tibetanen door de CIA opgeleid in het kunnen kaartlezen en het omgaan met een radiozender. Hiermee begon de voorbereiding om de Dalai Lama uiteindelijk naar India te laten vluchten. Een door de Dalai Lama geraadpleegd orakel bevestigde ook dat hij veiliger buiten Tibet zou zijn dan er binnen.

Tijdens deze twee dagen verbleven we bij een vluchtelingengezin thuis. We leefden en aten als de vluchtelingen zelf. Harde bedden dus, nauwelijks water en stroom, géén douche. Thupten liet ons het hele kamp zien, waarbij we vaak verbaasd en glimlachend werden bekeken. Vaak werden we aangesproken door de mensen, of voerden gesprekken met vluchtelingen die nog hadden gevochten in de jaren vijftig. Tibetanen mogen en kunnen geen dieren doden, maar met het doden van Chinezen hadden ze geen enkel probleem, óók de strijdbare monniken niet!
Ze zijn inmiddels allemaal ouder dan tachtig en genieten zolang ze leven een pensioen van Rp. 3100 per maand, bij hun dood wordt dit pensioen gestopt. Het wordt overigens betaald door de Dalai Lama zelf want de fondsen die de CIA ter beschikking hadden gesteld om een gorillaoorlog tegen de Chinezen te voeren, zijn allang op en na de politieke omwenteling in China niet meer aangevuld.

De vluchtelingen in de kampen houden het verzet nog steeds levend door vooral geld en goederen naar Tibet te smokkelen, er zijn nog steeds verzetsstrijders in het land!

In het volgende verhaal schrijven we over hoe we deze twee dagen in het vluchtelingenkamp hebben beleefd. Namaste!